زندگی نامه مریم میرزاخانی دختر جبر و ریاضیات جهان

سلام سلام من رها پیروی هستم امروز قراره به معرفی یکی از دانشمندان ریاضی جهان یکی از افتخار آفرینان ایران، کسی که به راستی مصداق کاملی از کلمه ” من میتوانم” است صحبت کنیم . مریم میرزاخانی  بانویی خلاق  و مستعد در عین حال متواضع و فروتن است او در طی دوران زندگی کوتاهش مصاحبات کمی انجام داد و علاقه چندانی به مصاحبه با نشریات نداشت. در اینجا نگاهی می اندازیم به زندگی نامه مریم میرزاخانی از تولد تا مرگ این بانو پر افتخار ایرانی در این مقاله همراه من باشید.

زندگی نامه مریم میرزاخانی

مریم میرزا خانی در ۱۲ می ۱۹۷۷ در واقع در ۲۲ اردیبهشت ۱۳۵۶ در ایران متولد شد.

زمان جنگ ایران و عراق از سال 1359 تا 1367، دوران جوانی او دوران سختی بود . مریم قوه تخیل بالایی داشت و وقتی هشت ساله بود از دختری داستان مینوشت که به موفقیت های بزرگی دست یافت بود، مثلا شهردار شدن یا سفر به  دور دنیا. درپایان جنگ، مریم تحصیلات خود را در مقطع ابتدایی به پایان رساند و تحصیلات راهنمایی و دبیرستانی را با قبول شدن در آزمون ورودی مدارس فرزانگان در مدرسه فرزانگان تهران گذراند . مدارس استعداد های درخشان مختص دانش آموزانی است که به لحاظ هوشی از هم سن و سال های خود بالاتر هستند.

طبقه گفته خود مریم میرزاخانی با یک نشریه  محرک اصلی او برای شکوفایی استعدادش در ریاضی برادرش بود.

او می گوید بچه که بودم دوست داشتم نویسنده بشوم اما برادرم مرا به ریاضی علاقه مند کرد . او با مطرح کردن یک مسئله ریاضی برای من و حل کردن آن و اشتراک گذاری دانسته هایش در مدرسه با من  مرا مشتاق به حل ریاضیات کرد و باعث روی آوردن من به ریاضیات شد .

او در مورد آشنایی با دوست صمیمی اش رویا بهشتی می گوید:

روز اول بعد از ورود به دبیرستان با دوستم رویا بهشتی آشنا شدم. داشتن دوستی که در علایق شما مشترک است و به شما کمک می کند با انگیزه بمانید بسیار ارزشمند است. مدرسه ما نزدیک به خیابانی پر از کتابفروشی در تهران بود. یادم می آید قدم زدن در این خیابان شلوغ و رفتن به کتابفروشی ها چقدر برای ما هیجان انگیز بود. ما نمی‌توانستیم مانند افرادی که معمولاً در کتابفروشی وارد میشوند و دنیال کتابی خاص قفسه هارا جستجو میکنند نبودیم . ما اکثرا تصادفی کتابی را میخریدیم.

رویا بهشتی نیز مانند مریم متولد 1356 است. او اکنون دانشیار ریاضیات در دانشگاه واشنگتن در سنت لوئیس، ایالات متحده، با علایق تحقیقاتی در هندسه جبری است.

از آنجایی که کتاب ها ارزان بودند، خرید تصادفی آنقدرها هم استراتژی بدی نبود. مریم در این زمان احساس کرد دوست دارد نویسنده شود و چنین کتاب هایی بنویسد. برنامه های تلویزیونی مورد علاقه او بیوگرافی بود و داستان های افرادی مانند ماری کوری و هلن کلر الهام بخش او بود. در این سال اول در مدرسه راهنمایی فرزانگان او در ریاضیات خوب عمل نکرد و معلمش به او گفت که استعداد خاصی در آن درس ندارد. این ضربه بزرگی به اعتماد به نفس او بود و علاقه اش را به آن از دست داد. با این حال، در سال دوم او یک معلم ریاضی متفاوت داشت که او را تشویق می کرد و این باعث شد که استعداد زیادی از او شکوفا شود.

هم مریم و هم دوستش رویا بهشتی از دوره راهنمایی تا دبیرستان در مدرسه فرزانگان  تحصیل کردند. آنها هر دو یک کپی از شش مسئله المپیاد ریاضی پیدا کردند و مریم موفق شد سه تای آنها را حل کند. او از این کار بسیار هیجان زده شد به همراه دوستش نزد مدیر مدرسه رفت و از او پرسید که آیا می تواند ترتیبی دهد که آنها کلاس های حل مسئله ریاضی داشته باشند. این کلاس ها در مدارس پسرانه برگزار میشد، اما برای دختران نه. با کمک مدیر مدرسه برای اولین بار دختران در المپیاد ریاضی جهانی شرکت کردند.

به این ترتیب برای اولین بار بانوان ایرانی در المپیاد ریاضی شرکت کردند. مریم میگوید:

مدیر مدرسه شخصیت بسیار قوی ای داشت. اگرما واقعاً چیزی را می خواستیم، به ما در انجام آن کار کمک میکرد. طرز فکر او بسیار مثبت و خوشبین بود . اون همیشه طرز فکر و بیانش این بودکه “شما می توانید آن را انجام دهید، حتی اگر اولین نفر باشید.” فکر می‌کنم این خیلی روی زندگی من تأثیر گذاشته است.

مریم میرزاخانی  به همراه دوستش رویا بهشتی در سال 1994 تیم المپیاد ریاضی ایران را تشکیل دادند. مسابقات بین المللی آن سال در هنگ کنگ برگزار شد و میرزاخانی با کسب امتیاز 41 از 42 مدال طلا را به خود اختصاص داد. بهشتی مدال نقره دریافت کرد. میرزاخانی مجدداً در سال 1995 در تیم المپیاد ریاضی ایران عضویت داشت. این بار مسابقات بین المللی در تورنتو کانادا برگزار شد و میرزاخانی با کسب امتیاز 42 از 42 بار دیگر مدال طلا را به خود اختصاص داد.

در سال 1995 میرزاخانی تحصیل خود را در رشته ریاضیات در دانشگاه صنعتی شریف با کمک هزینه تحصیلی IPM آغاز کرد. او درباره این دوره و دانشگاه می گوید

من ریاضیدانان و دوستان الهام بخش زیادی را در دانشگاه شریف ملاقات کردم. هر چه بیشتر برای ریاضیات وقت می گذاشتم، بیشتر هیجان زده می شدم و ذوق داشتم. در دانشگاه شریف با همکلاسی هایم جلسات حل مسئله و گروه های غیررسمی کتابخوانی  میگذاشتیم. دوستی و حمایت همه افرادی که در آنجا ملاقات کردم از طریق مختلف به من کمک زیادی کرد.

دانشجویان برتر ریاضی دانشگاه صنعتی شریف در مسابقه ای در شهر اهواز شرکت کردند. میرزاخانی یکی از این دانشجویان بود. اتوبوسی که دانش آموزان را از اهواز به تهران باز می گرداند، سر خورد و به دره سقوط کرد. در این تصادف هفت دانشجو و دو راننده اتوبوس جان باختند اما میرزاخانی زنده ماند. او در سال 1999 با مدرک لیسانس از دانشگاه صنعتی شریف فارق التحصیل شد.

مریم میرزاخانی پس از اخذ مدرک از دانشگاه شریف به ایالات متحده رفت و در آنجا تحصیلات تکمیلی خود را در دانشگاه هاروارد گذراند. در آنجا او شروع به شرکت در سمینارهای کرتیس مک مولن کرد. مک مولن در سال 1998 به عنوان استاد در دانشگاه هاروارد منصوب شده بود.

ژیودزیک چیست؟

در ریاضیات و به خصوص هندسه دیفرانسیل، یک ژئودزیک تعمیمی از مفهوم خط مستقیم به روی خمینه ها است.

دانشگاه هاروارد در سال 2003 به میرزاخانی بورسیه اعطا کرد . او در سال 2004 دکترای خود را برای پایان نامه 130 صفحه ای ژئودزیک ساده در مورد سطوح هیپربولیک و حجم فضای مدول منحنی ها دریافت کرد. برای این پایان نامه برجسته او جوایز زیادی برد.همچنین به او جوایزی برای پیشرفت تحقیقات در ریاضیات محض در سال 2009 اعطا شد .

در سال 2004 به او پیشنهاد کمک هزینه تحصیلی در هاروارد داده شد، اما این پیشنهاد را رد کرد زیرا پیشنهاد بهتری داشت. او به عنوان استادیار ریاضیات در دانشگاه پرینستون منصوب شد.

مریم میرزاخانی می گوید:

این فرصت خیلی خوبی برای من بود . من در کارهایم بسیار کند هستم  و این دانشگاه به من این فرصت را می داد که بدون عجله کارم را انجام دهم

 

دکترای او با پایان نامه با موضوع شمارش حلقه های ساده روی سطوح شروع شد و به محاسبه حجم کل فضاهای مدول منجر شد.مقالات دیگر مریم میرزاخانی پس گذشت سه سال  از پایان نامه او منتشر شد. مقالات او شامل:

 حجم ویل پترسون و نظریه تقاطع در فضای مدول منحنی 

 ژئودزیک ساده و حجم های ویل پترسون فضاهای مدول سطوح مرزی ریمان (2007)

سطوح هذلولی تصادفی و لایه بندی های اندازه گیری شده (2007)

رشد تعداد ژئودزیک های بسته ساده روی سطوح هذلولی (2008) .

نظریه ارگودیک جریان زلزله (2008)

نظریه Ergodic فضای لایه بندی اندازه گیری شده (2008) 

یکی از این مقالات حاوی اثبات شگفت‌انگیز جدیدی از “حدس ویتن” معروف، نقطه عطفی در فیزیک نظری است که ریاضیات و گرانش کوانتومی را به هم متصل می‌کند.

ریاضیات مریم میرزاخانی به خاطر جهش های خلاقانه اش و بخاطر ارتباطی که بین رشته های مختلف برقرار می‌کند بسیار ارزشمند است.

بورسیه تحقیقاتی مریم میرزاخانی تا سال 2008 ادامه داشت .بعداز آن پرینستون را ترک کرد. و او به عنوان استاد ریاضیات در دانشگاه استنفورد منصوب شد.

ازدواج مریم میرزاخانی

 

آشنایی مریم میرزاخانی و همسرش یان وندرک کاملا اتفاقای در یک مهمانی صورت گرفت . یان ووندراک، دانشمند کامپیوتر نظری و ریاضیدان کاربردی که از سال 2006 تا 2009 در دانشگاه پرینستون در مقطع فوق دکتری تدریس می‌کرد. میرزاخانی در گفتگو با مجله ای می گوید ” او یک سوپر استار است”. یان ونک درسال ۲۰۳ درحالی با مریم آشنا شد که مریم در حال تکمیل تحصیلات خود در دانشگاه هاروارد بود.

آنها در یک مهمانی با هم آشنا شدند و هر یک روح و علایق نزدیک بهم داشتند. هر دوی آنها  از مهمانی ها لذت خاصی نمی برد. وندرک او را با جاز آشنا کرد و آن دو برای دویدن طولانی در امتداد رودخانه چارلز رفتند. میرزاخانی بسیار متواضع بود و هم به طرز شجاعانه ای جاه طلب( وندراک می گوید که از طریق دوستان مشترک از دستاوردهای زیادی او مطلع شد). وندراک  در مورد رویاهای خود در مورد اکتشافات آینده در فضای مدول و همچنین عزم خود را برای کاوش در زمینه های دورتر مانند نظریه اعداد، ترکیبات و “نظریه ارگودیک” با مریم حرف می‌زد و او چون طفلی خیال پرداز به نظریه های او بال و پر میداد. وندراک گفت، مریم برای “100 سال زندگی اش  برنامه داشت.” سرانجام این دو با یکدیگر ازدواج کردند و ما حصل این ازدواج در سال۲۰۱۱ دختر کوچکشان آناهیتا بود.

همکاری او با الکس اسکین

سال 2006 بودکه میرزاخانی همکاری خود را با الکس اسکین از دانشگاه شیکاگو آغاز کرد. آنها با یکی از سخت ترین مشکلات منطقه خود مقابله کردند تا نتیجه ای را که کرتیس مک مولن در سال 2003 منتشر کرده بود ، تعمیم دهند .

میرزاخانی به همراه الکس اسکین و تا حدی امیر محمدی در شناخت سیستم دینامیکی دیگری در فضای مدول که مربوط به رفتار ژئودزیک ها در فضای مدولی است، پیشرفت بزرگی کردند. ژئودزیک‌های غیربسته در فضای مدول‌ها بسیار نامنظم و حتی آسیب‌شناختی هستند و به سختی می‌توان درک درستی از ساختار آن‌ها و چگونگی تغییر آن‌ها در صورت ایجاد آشفتگی جزئی داشت. با این حال، میرزاخانی و همکاران ثابت کرده اند که ژئودزیک های پیچیده و بسته شدن آنها در فضای مدولی در واقع به طور شگفت انگیزی منظم هستند، نه نامنظم یا فراکتال

بر طبق زندگی نامه مریم میرزاخانی اسکین در مورد میرزاخانی گفته است:
او بسیار خوش بین است و این مسری است. وقتی با او کار می کنید، احساس می کنید شانس بسیار بیشتری برای حل هر مشکلی دارید  با او نا امیدی اصلا معنا ندارد.
گاهی اسکین بدبین بود اما میرزاخانی نه:
گاهی اوقات با شکست مواجه می‌شدیم، اما او هرگز نترسید.
پس از موفقیت آنها، او گفت:
اگر می دانستیم اوضاع اینقدر پیچیده می شود، فکر می کنم تسلیم می شدیم. او همیشه میگفت من نمی‌دانم، فقط من به این راحتی ها  تسلیم نمی شوم.
سرانجام اسکین و میرزاخانی  کتاب شمارش ژئودزیک های بسته در فضای مدولی را در سال 2011 منتشر کردند.

اولین زن دریافت کننده مدال فیلد ریاضیات

سال 2014  در ۳۷ سالگی میرزاخانی اولین زنی بود که مدال فیلدز را دریافت کرد.

جایزه فیلدز همان جایزه نوبل ریاضیات است. این مدال توسط اتحادیه بین المللی ریاضیات در 13 آگوست 2014 در کنگره بین المللی ریاضیدانان که در سئول کره جنوبی برگزار شد به او اهدا شد . دلیل اهدای این مدال به مریم میرزاخانی را این چنین بیان کردند:
برای کمک های برجسته او به دینامیک و هندسه سطوح ریمان و فضاهای مدول .

دیگر افتخارات مریم میرزاخانی

میرزاخانی در طول عمر کوتاه خود علاوه بر افتخاراتی که قبلاً به آنها اشاره کردیم، افتخارات زیادی کسب کرد. او در 10 ژانویه 2013 برنده جایزه روث لیتل ساتر در ریاضیات در سن دیگو شد . او منتخب آکادمی علوم پاریس در 2015 شد. منتخب انجمن فلسفی آمریکا در 2015 ومنتخب آکادمی آمریکایی هنر و علوم در 2017 . او در سال 2010 هنگام سخنرانی در بخش توپولوژی و سیستم های دینامیکی و ODE کنگره بین المللی ریاضیدانان به عنوان سخنران دعوت شده بود. سخنرانی او در مورد حجم ویل پترسون و هندسه سطوح هذلولی تصادفی بود. بار دیگر در کنگره بین المللی ریاضیدانان در سئول، کره جنوبی، در سال 2014،از  اوبه عنوان سخنران عمومی دعوت شده بود.

 مرگ دختر جبر جهان

خبر جایزه و افتخار او به عنوان نماد اولین زن، اولین ایرانی، مهاجر یک کشور مسلمان باعث ناراحتی او شد.گاها او متوجه می شد که برخی از مردم فکر می‌کنند ریاضیات برای زنان نیست، متعجب میشد. این شرایطی نبود که او یا دوستانش در ایران با آن سر و کار داشتند . اما از نظر شخصیتی تمایلی نداشت که به دیگران بگوید چه فکری بکنند. با تبدیل شدن او به یک سلبریتی بزرگ در میان ایرانیان، مردم از او درخواست عکسمیکردند که او از آن متنفر بود.مدال فیلدز درست زمانی اعلام شد که او به تازگی درمان طاقت فرسای سرطان سینه را به پایان رسانده بود .

حتی قبل از دریافت مدال فیلدز در سال 2014 ، میرزاخانی به سرطان سینه مبتلا شده بود. او به کار بر روی ریاضیات ادامه داد و نه تنها نتایج بسیار مهمی را به دست اورد. بلکه روش هایی  را در طول مسیر به وجود اورد که  محققان در این زمینه برای ادامه راه از آنها، استفاده می کنند.

سرانجام سرطان به کبد و استخوان های او سرایت کرد و مرگ او در بیمارستانی در کالیفرنیا در ژوئیه 2017، در سن ۴۰ سالگی درحالی که او در اوج هنر و استعداد خود بود. ریاضیات را از یکی از درخشان ترین ستاره های آن ربود.

همه کسانی که میرزاخانی را می‌شناختند، او را خوش‌بین توصیف می‌کنند. آنها همیشه با احساس انرژی گفتگوها را ترک می کردند. با این حال، در نهایت برای میرزاخانی غیرممکن شد که به آنچه دختر خردسالش، آناهیتا، او را «نقاشی» می‌خواند ادامه دهد. در مراسم یادبود استنفورد، کرتیس مک مولن، مشاور پایان نامه میرزاخانی و رئیس دپارتمان ریاضیات هاروارد، گفت:

 وقتی دانشجو بود، به دفتر او می‌آمد و سؤالاتی می‌پرسید که «مثل داستان‌های علمی تخیلی» بودند. او صحنه‌های واضحی از چیزی که میگفت می‌دید. در گوشه ای ناشناخته از جهان ریاضی ساختارهای عجیب و الگوهای فریبنده، همه در حرکت و به هم پیوسته. سپس با چشمان آبی مایل به خاکستری اش به او نگاه می کرد. “آیا این درست است؟” مریم این را  جوری ازمن می‌پرسید، که انگار ممکن است من جواب را بدانم .

مارک تسیر لاوین، رئیس استنفورد، پس از مرگ او گفت :

مریم خیلی زود رفته است، اما تأثیرات  او برای هزاران زنی که از او برای دنبال کردن ریاضیات و علوم الهام گرفته اند، باقی خواهد ماند. مریم یک نظریه پرداز ریاضی باهوش و همچنین فردی متواضع بود که افتخاراتش در این راه را تنها به این امید می پذیرفت که دیگران را به پیروی و ادامه دادن راه او تشویق کند‌. دستاوردهای او به عنوان یک محقق و یک الگو قابل توجه و ماندگار است و او در اینجا در استنفورد و در سراسر جهاتا ابد در دلهای ما باقی خواهند ماند و ما بسیار دلتنگ او خواهیم شد.

رالف ال کوهن، پروفسور باربارا کیمبال براونینگ در ریاضیات در استنفورد، گفت:

مریم همکار فوق العاده ای بود. او نه تنها یک محقق باهوش و بی باک بود، بلکه یک معلم عالی و مشاور عالی دکترا بود. مریم مفهوم ریاضیدان یا دانشمند بودن را در خود جای داده است: تلاش برای حل مسئله ای که قبلاً حل نشده بود یا درک چیزی که قبلاً درک نشده بود. این توسط یک کنجکاوی فکری عمیق هدایت می شود و با هر ذره موفقیت، شادی و رضایت زیادی وجود دارد. مریم یکی از شعور بزرگ زمان ما را داشت و آدم فوق العاده ای بود. 

نظر نویسنده درباره او

بنظر من مریم میرزاخانی مصداق کلمه من میتوانم حتی اگر اولین نفر باشم است. او در تمام مراحل زندگی اش هیچ وقت نا امید نشد و همواره تلاش کرد و از تلاش خود دست نکشید .او به عنوان اولین بانوی ایرانی در مسابقات المپیاد دانشجویی شرکت کرد و راه را برای دیگران باز کرد و همچنین او به عنوان اولین زن جهان برنده جایزه نوبل ریاضیات شد. که به جهانیان بگوید ما زنان  می توانیم هر کاری اراده کنیم را انجام دهیم حتی اگر آن کار سخت ترین کار جهان یعنی ریاضیات باشد . بنظر من لقبی که به او دادند بس ستودنی و زیباست . “دختر جبر ایران ” باشد که با الهام گیری از این الگوهای گرانقدر ما هرسال شاهد درخشش زنان سرزمینمان در میادین مختلف جهانی و ملی باشیم.

خیلی ممنونم که تا آخر این مقاله مارو همراهی کردین.  خوشحال میشم نظراتتون رو با من به اشتراک بگذارید.

بوس به همتون  😘😘