اعتیاد به مواد مخدر 🚬 |عوارض سوء مصرف انواع مواد مخدر

اعتیاد به مواد مخدر یکی از مهمترین چالش هایی است که امروزه کره خاکی را با مشکلات جدی مواجه ساخته است. تجارت پر سود مواد مخدر، عاملی است که روز بروز بر آسیب اجتماعی اعتیاد دامن می زند و هر روز با رونمایی یک ماده مخدر جدید، جهان را در بهت و حیرت فرو می برد. اعتیاد به مواد مخدر یا اختلال مصرف مواد، ناشی از مصرف بیش از یک ماده برای کسب لذت بوده که سبب ایجاد وابستگی جسمی و روانی و در نتیجه علائم شدید ترک می گردد.  برخی از مواد مخدر به دلیل ساختار شیمیایی خاص خود در درمان بیماری ها موثر می باشند اما همین ساختار شیمیایی در صورت سوء استفاده از مواد و استفاده بیش از حد، سبب ایجاد اعتیاد در افراد می گردد.

در یک دسته بندی کلی، مواد مخدر شامل مواد سنتی و صنعتی یا آزمایشگاهی می شود.

از  نظر فیزیولوژیکی، مواد مخدر به سه دسته مواد توهم زا، سستی زا و توان افزا تقسیم می شود.

1- مواد توهم زا:

این دسته از مواد به واسطه تغییری که در تجربه های ادراکی ایجاد می کنند به نام روان پریش زا یا توهم زا خوانده می شوند. اعتیاد به مواد مخدر توهم زا، ادراک شنیدن و دیدن را به نحو شگفت آوری تغییر می دهد. مواد توهم زا دارای دو نوع می باشد:

• گیاهی: حشیش و ماری جوانا که از گیاه شاهدانه بدست می آید.
• صنعتی: قرص lsd ، قرص ایکس، فن سیکلیدین، اسپایس، کتامین

شاهدانه(cannabis):

شاهدانه یا کانابیس گیاهی است شبیه به گزنه. شاهدانه از اولین گیاهانی است که توسط بشر کشت گردیده است. این گیاه بلند قد، خواص مفید و مضر زیادی دارد. از قسمت های مختلف شاهدانه استفاده دارویی و پزشکی می شود. شاهدانه برای درمان بیماری های مختلف چون افسردگی، اختلالات عدم تمرکز، تسکین دردهای قاعدگی در زنان، دردهای ناحیه گوش و … کاربرد دارد. منشا جغرافیایی این گیاه بیشتر آسیای مرکزی و آسیای جنوبی می باشد. در حال حاضر در تعدادی از استان های ایران بخصوص استانهای جنوبی، شاهدانه برای تولید بذر و یا الیاف کشت می شود. روغن شاهدانه محصول دیگری است که از این گیاه استخراج می گردد و در علم پزشکی مورد استفاده قرار می گیرد.

شاهدانه نر و ماده دارای انواع مختلفی است؛ نژاد ساتیوا و ایندیکا مهمترین نوع این گیاه هستند که از آنها استفاده های دارویی و تدخینی می شود.

اجزای مختلف کانابیس، اعم از برگ، ساقه، دانه و گل آن دارای خاصیت روان پریش زایی می باشد.

گیاه شاهدانه حاوی بیش از 100 ترکیب شیمایی است. دو ترکیب اصلی آن، تترا هیدروکانابینول و کانابیدیول است. در واقع اغلب اثرات مثبت و منفی شاهدانه ناشی از همین دو ترکیب شیمیایی است. تترا هیدروکانابینول یا thc خاصیت تفریحی و لذت بخش دارد. این ترکیب، در مصرف کنندگان اثر روان پریشی زایی ازخود باقی می گذارد، در واقع خواص منفی گیاه شاهدانه، ناشی از وجود این ترکیب است. کانابیدول یا  cbd بر خلاف ترکیب قبلی، کاملا دارای خاصیت درمانی بوده و  در درمان بسیاری از بیماری ها، مفید است.

حشیش:

حشیش یک ماده مخدر است که با نام های بنگ، سیگاری، چرس، گاری، معجون، دوغ وحدت و گانجا هم شناخته می شود. این ماده مخدر اعتیادآور از سرشاخه گیاه شاهدانه بنام رزین بدست می آید. حشیش بین جوانان و نوجوانان، مصرف بالایی دارد به گونه ای که سن مصرف کنندگان بین 18 تا 25 سال برآورد شده و تخمین زده می شود حدود 140 میلیون نفر در جهان، روزانه این ماده مخدر را استعمال می کنند، اگر چه در برخی از کشورها مصرف بالاتر است اما در مجموع در کل جهان این ماده خطرناک استفاده می شود.

برخی از مصرف کنندگان برای رسیدن به لذت بیشتر، گاه حشیش را با ماده های دیگر ترکیب می نمایند، که به مراتب مصرف آن را خطرناک تر می سازد از جمله این مواد، کانتارید است که ترکیب آن با حشیش، نیروی محرکه جنسی را تقویت می کند.

حشیش به رنگ سبز و گاه نیز قهوه ای متمایل به سبز بوده که بویی شبیه به بوی گیاه شاهدانه دارد و دارای قوامی سفت است. این ماده مخدر به روشهای مختلف مصرف می شود: استعمال استنشاقی با استفاده از قلقلی و چپق، مصرف به شیوه استعمال تریاک، مصرف بصورت سیگاری و در ترکیب با توتون و تنباکو که در این صورت دودی بسیار غلیظ تر از سیگار دارد، استفاده خوراکی بصورت خام یا پخته شده.

تاریخچه پیدایش حشیش:

به نظر می رسد این ماده خطرناک، با توجه به ممنوعیت مصرف مشروبات الکلی، به عنوان یک جایگزین در سده های میانی در بین مسلمان استعمال می شده است. البته قبل از آن هم با عنوان بنگ در ایران باستان مورد استفاده پزشکی بوده است. در کشور چین نیز حدود 6 هزار سال قبل، این ماده به عنوان یک سکر آور مصرف گردیده است. اعتیاد به مواد مخدر روانگردان قدمتی دیرین دارد.

در حال حاضر چرس با وسعت زیادی در اراضی افغانستان کشت و به عنوان یک منبع درآمدی برای این کشور محسوب می گردد. پاراگوئه و مراکش نیز از دیگر کشورهای تولید کننده این ماده طبیعی مخدر هستند.

ماری جوانا:

ماری جوانا و حشیش هر دو از گیاه شاهدانه بدست می آیند، اما قدرت و کیفیت عمل آنها متفاوت است.

ماری جوانا محصول برگ گیاه است ولی حشیش از گل گیاه شاهدانه بدست می آید.

ماری جوانا با نام های گل، علف و مرجان نیز شناخته می شود. این مخدر قوی به رنگ سبز یا خاکستری بوده و بیشتر در کشورهای اروپایی و بخش هایی از آمریکا یافت می شود. در حال حاضر در ایران برخی از انواع آن من مثل “مه” یا “زغال اخته” رایج است. ماری جوانا نسبت به حشیش دارای thc کمتری می باشد لذا اثرات روانشناختی آن نسبت به حشیش کمتر است. در عیل حال این ماده مخدر در زمره مواد اعتیاد آور با قدرت توهم زایی بالا شناخته شده است و اثرات و عوارض آنها مشابه می باشد.

نحوه استعمال ماری جوانا بصورت سیگاری و گاهی نیز خوراکی می باشد. محققان بر این باورند که اگر چه حدود 9 درصد از مصرف کنندگان به آن اعتیاد پیدا می کنند، اما مصرف مداوم آن ضربه های سنگین جسمی و روانی بر افراد وارد می کند.

نحوه عمل حشیش و ماری جوانا:

این دو مخدر دارای یک ماده شیمایی است که با اتصال به گیرنده های خاص در مغز در نواحی لذت، تمرکز و آگاهی، عمل می کند. به واسطه این ماده، عوارض و علام متعدد جسمی و روانی در مصرف کنندگان ظاهر می شود؛ ماده شیمایی Thc که سبب بروز علائمی همچون، توهم، افسردگی و بدگمانی می شود؛ با اتصال این ماده به گیرنده ها، احساسات عمیق تر و پررنگ تر می شوند، مصرف thc آثار فیزیولوژیکی همچون افت فشار خون، تعریق، افزایش ضربان قلب نیز به همراه دارد. مصرف بیش از حد سبب ایجاد وابستگی و اعتیاد می شود.

آنچه قابل تامل است اینکه ماده شیمیایی thc در سلولهای چربی بدن ذخیره می شود، بنابراین بر خلاف سایر مواد مخدر، مدت بیشتری در بدن باقی می ماند و قسمت های مختلف بدن بعد از گذشت چند ماه، همچنان این ماده را در خود حفظ می کنند و با گذشت مدت زمان زیادی از ترک مواد، عوارض آن در بدن وجود دارد.

عوارض مصرف حشیش و ماری جوانا:

اگر چه وابستگی و اعتیاد به مواد مخدر حشیش و ماری جوانا، روانی می باشد، اما مصرف آن در دراز مدت، عوارض جسمی شدیدی به همراه دارد. باید متذکر شد بسیاری از جوانان به دلیل ناآگاهی، بر این باورند که مصرف این ماده اعتیاد آور نبوده و ترک آن علائم جسمی به همراه ندارد غافل از اینکه علائم روانی ناشی از ترک به مراتب دردناک تر و غیر تحمل تر از علائم جسمی می باشد.

شدت عوارض ناشی از مصرف حشیش بستگی به میزان ماده مصرفی و روش استعمال آن دارد. در استفاده استنشاقی نسبت به خوراکی، علائم زودتر ظاهر شده اما دوام آن کمتر است. با این حال تجربه قبلی فرد از مصرف مواد، محل مصرف مواد (فردی یا در جمع )، مصرف آن همراه با سایر مواد من جمله الکل، وضعیت جسمانی و روانی فرد مصرف کننده، در میزان بروز عوارض اثر گذار می باشد.

عوارض روانی و رفتاری مصرف حشیش و ماری جوانا:

اعتیاد به این مواد مخدر، سبب ایجاد بی انگیزی در مصرف کنندگان می شود. این علامت، بارزترین عارضه مخدرهای حشیش و ماری جوانا است. افراد هنرمند، ورزشکار و اهل مطالعه بعد از مصرف این مواد، از علایق خود دست کشیده و به دنبال آرامش و سرخوشی های کاذب می گردند. مصرف کنندگان حشیش و ماری جوانا، در اثر مصرف دراز مدت این مواد قدرت یادگیری و تمرکز بروی مشکلات را از دست می دهند. مواد مخدر مذکور، حافظه افراد را هدف قرار داده و اختلالات شدید در این قسمت از مغز ایجاد  می کند.

بسیاری از جوانان و نوجوانان برای فرار موقت از مشکلات و ایجاد سطحی از سرخوشی و شادی، به مصرف گراس روی می آورند.

اما این مواد در دراز مدت آثار مخرب زیادی را بروی جسم و بخصوص روان مصرف کنندگان باقی می گذارد. از مهمترین عوارض استفاده از محصولات تدخینی گیاه شاهدانه، گمگشتی است، در واقع مصرف این مواد با اتصال ترکیبات شیمایی آن به گیرنده های خاص در برخی از مناطق مغز، شناسایی زمان و مکان را دچار مشکل می کنند. فرد مصرف کننده احساس معلق بودن در زمان را داشته به گونه ای که احساس کندی در گذر زمان می نماید. مصرف جرس، با پررنگ سازی محرک های بیرونی، احساسات و تجارب را عمیق تر می سازند. اضطراب و افسردگی از دیگر عوارض روانی مصرف حشیش و ماری جوانا است.

از خطرناک ترین آثار مصرف مخدرهای شاهدانه، کرختی و بی حسی افراد نسبت به مسائل و اتفاقات اطراف است به گونه ای که شخص مصرف کننده علی رغم اگاهی از مهم بودن مسئله، هیچ توجهی نشان نمی دهد.

عوارض مصرف دراز مدت حشیش:

عفونت های ریوی

انسداد مجاری تنفسی

کاهش تعداد اسپرم ها

کاهش وزن

اختلالات قاعدگی

مشکلات مغزی و تشنج

اختلال در سیستم ایمنی

احساس تشنگی

اعتیاد به مواد مخدر حشیش و ماری جوانا

اعتیاد به این مواد، مانند اعتیاد به سایر روانگردان ها است، در حقیقت مغز افراد مصرف کننده، به این مواد عادت می کند و فرد احساس می کند برای رسیدن به نشئگی، نیاز به مصرف میزان بیشتری از مواد دارد، به این ترتیب تحمل و وابستگی ایجاد شده و مصرف کننده برای فرار از علائم ترک، مجبور به مصرف مواد بیشتری می باشد.

اعتیاد به مواد مخدر حشیش و ماری جوانا، اعتیاد روانی می باشد.

علائم ترک حشیش و ماری جوانا:

کسانی که در دراز مدت، از جرس و گل استفاده می کنند در صورت قطع ناگهانی آن، تنها پس از چند ساعت از آخرین مصرف، علائم ترک را نشان می دهند.

افرادی که مصرف مواد را کنارمی گذارند، مشکلات و اختلالات خواب و تعریق هاش شدید همراه با لرزش بدن بخصوص در اوقات شبانه را تجربه  میکند. دردهای عضلانی، بی قراری و قرمز شدن و متورم شدن چشم ها نیز از علائمی است که در ساعات اولیه ترک خود را نشان می دهد.

مشکلات شدید گوارشی و سوء هاضمه، مشکلات قلبی از جمله افزایش ضربان قلب، بروز دردهای شدید در ناحیه سر، ناهنجاری جسمی در جنین و کاهش شدید میل جنسی از دیگر علائم ترک روان گردان های حشیش و ماری جوانا است.

والدین باید بدانند:

والدین باید بدانند حشیش و ماری جوانا مواد مخدری هستند که به روشهای مختلف قابل استفاده می باشند از دیگر سو پس از مصرف، سطحی از سرخوشی موقت را برای جوانان و نوجوانان فراهم می کنند، لذا این دو موضوع می تواند توجیه کننده مناسبی برای گرایش نسل جوان به مصرف این مواد باشد.

حشیش به وفور توسط فروشندگان مواد مخدر در قالب قطعه هایی از برگه هایی ضخیم تر مشابه لواشک به فروش می رسد و اغلب توسط مصرف کنندگان در اندازه های چند گرمی در کاغذهای سیگار پیچیده و دود می شود.

ماری جوانا و حشیش بیشتر در مهمانی ها استعمال شده، که علاوه بر ایجاد احساس لذت و سرخوشی، خنده های بی امان را موجب می شود و مصرف کنندگان علاوه بر هذیان و توهم و پرحرفی، دچار اشتهایی کاذب به نام “اشتهای گاوی” می شوند که اثر آن پدیده “نشخوارکنندگی” است.

والدین باید بدانند اگر فرزندشان، با دوستان ناباب ارتباط دارد؛ اگر فرزندشان مهارت نه گویی را ندارد، اگرمحیط خانه، محیطی تنش زا و ناآرام است، اگر نوجوانان آنها مستعد رفتارهای نابهنجار هستند و یا از آشفتگی های روحی و روانی رنج می برند، احتمال گرفتار شدن فرزندانشان را به دام اعتیاد متصور بدانند.

کارشناسان معتقدند حتی یکبار مصرف حشیش و ماری جوانا، ممکن است اعتیاد و وابستگی را در پی داشته باشد،

چه بسا افرادی که از یکبار مصرف، آنقدر به اوج لذت می رسند که طعم شیرین آن در ذهنشان برای مدت طولانی باقی مانده و لذا صرف نظر از استعمال آن، سخت و یا غیر ممکن بوده و به این ترتیب زمینه اعتیاد خود را فراهم می کنند. این باور غلط که مصرف مواد مخدر طبیعی استخراج شده از شاهدانه، اعتیاد آور نیست، خود علت دیگری است که سبب تمایل جوانان به مصرف این ماده می شود، غافل از اینکه مصرف این مواد مثل سایر مواد مخدر وابستگی جسمانی و بخصوص وابستگی شدید روانی دارد.

بنابراین والدین باید بدانند اعتیاد به مواد مخدر حشیش و ماری جوانا، تاثیرات مخرب زیادی روی جسم و روان فرزندان دارد  و بهترین راه برای جلوگیری از اعتیاد فرزندانشان به مصرف مواد روانگردان حشیش و ماری جوانا، پیشگیری از مصرف آن برای اولین بار است. نقش والدین در این بین، آگاه سازی فرزندان از تبعات و خطرات مصرف ماری جوانا و تاثیر منفی آن بر روی قسمت های مختلف زندگی است. محققان بر این باورند که والدین نقش نظارتی و کنترلی قوی بر فرزندان در جهت پیشگیری از مصرف مواد دارند.

  جمع بندی:

شاهدانه گیاهی است سرشار از خواص مفید و مضر. برخی از ترکیبات شیمایی موجود در این گیاه، دارای خاصیت روانگردانی بوده که سبب استفاده تدخینی از آن گردیده است. امروزه بسیاری از جوانان و نوجوانان، از مواد مخدر استخراج شده از گیاه شاهدانه، تحت عناوین حشیش، ماری جوانا، گل، علف هرز، گراس و … استفاده تفریحی می کنند.

قیمت نسبتا پایین این مواد، دسترسی آسان، امکان استعمال به روش های مختلف و آسان، باورهای غلط و عدم آگاهی افراد از اعتیاد به آنها، مهمترین عوامل اعتیاد به مواد مخدر حشیش و ماری جوانا می باشد.